Droom wordt werkelijkheid: Digitale Bibliotheek officieel van start

Met ingang van maart 2009 gaat uitgeverij Essentials van start met Digitale Bibliotheek, een nieuw vakblad gericht op bibliotheekprofessionals in Nederland en Vlaanderen.

Digitale Bibliotheek is bestemd voor professionals werkzaam in openbare bibliotheken, bedrijfs- en instellingsbibliotheken, medische, juridische en museumbibliotheken en bibliotheken in voortgezet en hoger onderwijs. Het blad behandelt onderwerpen als de inzet van web 2.0 en gaming binnen de bibliotheek; de inzet van open access; auteursrecht; digitale leer- en werkplatformen; opbouw en beheer van digitale collecties en relevante technieken en methoden op deze gebieden.  In Digitale Bibliotheek zullen ook artikelen geplaatst worden afkomstig uit de internationale vakpers. Het eerste nummer zal verschijnen medio maart 2009. Voor dat jaar staan 7 nummers gepland in combinatie met een internationaal georiënteerd bibliotheekportal.

De hoofdredactie van het vakblad is in handen van Karolien Selhorst, werkzaam als beleidsmedewerker Digitale Bibliotheek binnen de OB Vlissingen. Daarnaast verzorgt zij in samenwerking met Essentials workshops en masterclasses en publiceert zij veelvuldig in verschillende vakbladen op het gebied van kennismanagement en bibliotheken. Selhorst trad eerder toe tot de redactie van kenniseconomisch vakblad Intellectueel Kapitaal, maar wisselt deze plaats in voor de hoofdredactie van Digitale Bibliotheek.

Digitale Bibliotheek wordt naast Intellectueel Kapitaal (IK) geplaatst. IK zal zich nadrukkelijker richten op bedrijfsorganisatorische aspecten van kennismanagement. Digitale Bibliotheek (BD) wordt daarmee het eerste Nederlandse vakblad dat exclusief gaat over de digitale bibliotheek. Met deze fondsuitbreiding en het uitgeven van boeken en het organiseren van congressen focust Essentials zich nog sterker op content over de kennissamenleving en -economie.

Noot voor de redactie:
Essentials (Rotterdam) is uitgever van Intellectueel Kapitaal, Digitale Bibliotheek, Logopedie en Foniatrie. Daarnaast organiseert Essentials congressen, masterclasses en workshops op het gebied van bibliotheken, web 2.0 en kennismanagement; onderwerpen waarover Essentials ook boeken uitgeeft.
Voor meer informatie over Digitale Bibliotheek kunt u terecht bij Karolien Selhorst: karolienselhorst@essentials-media.nl

Online Information focuses on social networks

Lees dit verslag op mijn gloednieuwe blog. Vergeet niet je rss feeds aan te passen!

Online Information focuses on social networks

Last week I had a wonderful time at this year’s edition of Online Information.
The 3-day conference was openend this year by Clay Shirky, the author of the book ‘Here comes everybody: the power of organizing without organizations’.

Shirky focused his talk on how the internet – web2.0 – makes group action a lot more easier. He sees different patterns: sharing, collaboration and collective action. A good example of ‘collaboration’ if the lemma ‘doctor who’ on Wikipedia, which has been edited thousands of times by thousands of users.
The funny thing about large scale collaboration is that there is no common average behaviour; there is only this little group of engaged users/editors who are really dedicated to the cause. Shirky refers to this as co-creation without coordination.

Shirky was also asked how he sees of the role of librarians in this world. In his view, libraries are happiness engines. it is easy to see librarians as hosts of books; if you, however, see librarians as happiness engines, the next question to ask yourself is: what would increase the happiness of the users? The answer is: helping the user to find the next thing to read, watch, etc.. For a more detailed report about Shirky’s talk, I refer to Jenny Levine's blog.

After the keynote, it was time for Jenny Levine to open the track 'New media channels and approaches for libraries'. According to Jenny, we are entering a new age of librianship, which she calls 'library 8.0' (participatory). This means the end of physical formats; everything is moving to the cloud.

In the past there were one way-libraries, in the new age we talk about the two-way library. Information is going constantly out, not only when librarians are sitting at their desks. To illustrate her talk she showed numerous examples of libraries using new media channels to communicate with their customers.

After Jenny’s inspiring talk, it was my turn to take the audience on a wiki journey. My presentation – implementing a wiki as a tool for knowledge sharing in a public library - can be viewed at Slideshare. A summary is available here. By the way, thank you Jenny :)

It goes without saying that a conference like Online Information spent a huge amount of time to what happens in the web2.0-field.  A very good talk was given by Christophe Langlois, author of one the most famous financial blogs Visible Banking. Langlois focused on the subject ‘banking2.0’ or how banks use web2.0 tools to communicate with both existing and new clients. He also showed a few examples of how banking clients gain power over banks by using social networks or web2.0 tools.

Another inspiring contribution came from Lee Bryant (Headshift). He talked about the power of using social networks internally. In 1st generation knowledge management, we focused on capturing and storing knowledge, now we should start adding a flavor of findability. Bryant also observes a new role for the information professional in the Enterprise2.0-world: from gatekeeper and expert of storing content to a facilitator of networks.  We should no longer focus on managing content, but on facilitating knowledge flows.

A project I have been following in the recent years is Ask Olivia. This is a online answering service for children, which is set up and managed by 51 Danish public libraries. Ask Olivia has two goals: to create an internet service for children and to develop new librarian competences.  Librarian Berkit Laerkes talked at Online about the effects and results of the project. In particulare the answering forum – children answer each other’s questions and are rewarded for this – has been a great success!  This is due to the fact that children want to be acknowledged as experts in a particular field. Berit also sees a new role for libraries: they should create possiblies for children to meet in the virtual world as well as in the physical world.

Conclusion: Online Information was not only very inspiring, but it was also the place where I got to know many wonderful people like Dick Kaser (Information Today) and Harriët de Man from the TuDelft.

Technorati Profile

Internet Librarian 2008 London verslag 2

De tweede dag van het ILI2008-congres werd op spetterende wijze ingezet door ‘onze eigen’ Shanachie boys uit DOK Delft. Met trots en véél enthousiasme presenteerden ze hun eerste boek ‘The Shanachie Tour - a library road tip across America’(waarvan ik er al ééntje mocht ontvangen :-)). De film die ze vertoonden toonde fragmenten uit hun Shanachie Tour en ook kwamen – al dan niet live- inspirerende bibliotheekbloggers aan het woord. Een mooi citaat kwam van game-profete Jenny Levine. Zij wees op het feit dat de drager (het format zoals een boek of game, cd of dvd) slechts een ‘container’ is voor het verhaal. Het is uiteindelijk het verhaal dat belangrijk is en niet de verpakking.

Na deze wervelende show kon de rest van het programma van start gaan. Ondanks de ronkende titels van de bijdragen vielen de presentaties of de sprekers ietwat tegen. Zo had ik hoge verwachtingen van het ‘Bibliotheek2.0’-gedeelte, maar die werden niet helemaal waar gemaakt. Wél was ik gecharmeerd door het Deense project‘Linkpakke’. Dit is een programma dat front-office medewerkers de mogelijkheid geeft om automatisch (via knip en plak) referenties aan de frontdesk samen te brengen op één webpagina voor de klant (een infopakketje als het ware). Wanneer het opzoekingsproces is afgerond krijgt de klant in zijn/haar mailbox een permanente link naar een webpagina (het totaal van de referenties) toegestuurd. Op diezelfde pagina kan de bib tegelijkertijd ook andere activiteiten promoten. Een voorbeeld van een dergelijk pakketje kan men hier bekijken.
In de namiddag was het dan eindelijk tijd voor mijn eigen presentatie. Je vindt ze op slideshare. Aan supporters geen gebrek (dank je Jaap, Erik en Geert). Om het geheel af te ronden werd door de organisatoren op een humoristische wijze teruggekeken op 10 jaar ILI.

Al bij al vond ik ILI2008 een inspirerend congres en ook het publiek ontbrak het niet aan enthousiasme. Kijk maar eens hier hoe druk er getwitterd werd. Ik mocht aan den lijve ondervinden hoe praktisch Twitter kan zijn. Je weet meteen wat anderen van je presentatie vinden. Daarnaast is het een ideale netwerkingtool. Al is dat natuurlijk nog vooral een face-to-face aangelegenheid. En ook daarvoor bood dit congres meer dan voldoende gelegenheid.

De geslaagde foto komt van Michael Casey op Flickr.

Internet Librarian 2008 London verslag

De eerste dag op Internet Librarian in Londen was voor mij meteen een schot in de roos. De keynote werd gegeven door Guy Cloutier, een Canadees facilitator van innovatie en creativiteit in organisaties. In een stijl die we niet op bibliotheekcongressen gewoon zijn loodste Cloutier het publiek in een uurtje door de principes die je moet hanteren binnen je bib om innovatie en creativiteit aan te zwengelen. Een interessante insteek bood ook zijn visie op time management. Iedereen lijdt aan chronisch tijdsgebrek, maar hoe ga je daarmee om? Volgens Cloutier is het simpel: las gewoon meer pauzes in. Hij maakt daarbij wel onderscheid tussen een ‘think pause’, een ‘tender pause’ en een ‘pleasure pause’. Dit idee spreekt mij wel aan... Meer doen door minder te doen...

Ik was ook bijzonder aangenaam verrast door een presentatie van Michael Stephens en Michael Casey. Zij deelden met het publiek 12 richtlijnen om een transparente bibliotheek te creëren. Je kan de presentatie hier bekijken. Achteraf had ik een bijzonder inspirerend gesprek met de twee heren. Ik vroeg hen, onder andere, of ‘the transparent library’ hetzelfde is als ‘library2.0’. Wat ze hierop antwoordden lees je binnenkort in Bibliotheekblad. Heeft iemand anders een idee?

Na de middag was het tijd voor wat interactie tijdens de ‘Next generation libraries’ -sessie – alweer met input van Stephens en Casey, maar bijzonder pittige en gevatte bijdragen kwamen van medespreker Thomas Brevik. Het publiek was heel interactief en het geheel leidde tot een bijzonder relevante discussie over hoe de bibliotheek er moet uitzien in de toekomst en wat de competenties zijn van toekomstige bibliothecarissen. Is een diploma noodzakelijk/afdoende of ben je vooral ‘librarian by attitude’. Een doordenkertje…

Na alle lezingen was er nog ruimschoots tijd voor een borrel. Een leuke afsluiter van een boeiende en leerrijke dag. Pluspunt: er was gratis wifi en er kon dus volop getwitterd worden!

Internet Librarian 2008 London: dag 1

De eerste dag op Internet Librarian in Londen was voor mij meteen een schot in de roos. De keynote werd gegeven door Guy Cloutier, een Canadees ‘verkoper’/facilitator van innovaties en uitvindingen. In een stijl die we niet op bibliotheekcongressen gewoon zijn loodste Cloutier het publiek in een uurtje door de principes die je moet hanteren binnen je bib om innovatie en creativiteit aan te zwengelen. Een interessante insteek bood ook zijn visie op tijdmanagement. Iedereen lijdt aan een chronisch tijdsgebrek, maar hoe ga je daarmee om? Volgens Cloutier is het simple: las gewoon meer pauzes in. Hij maakt daarbij wel onderscheid tussen een ‘think pause’, een ‘tender pause’ en een ‘pleasure pause’. Ik vind dit idee persoonlijk wel leuk…
Ik was ook bijzonder aangenaam verrast door een presentatie van Michael Stephens en Michael Casey. Zij deelden met het publiek 12 guidelines om een transparente bibliotheek te creëren. Je kan de presentatie hier bekijken. Dit inspireerde mij zodanig dat ik vanavond reageerde op een blogpost van Gerard Bierens. Achteraf had ik een bijzonder insprirend gesprek met de twee heren. Je kan het interview binnekort lezen in Bibliotheekblad. Ik vroeg hen onder andere of ‘the transparent library’ hetzelfde is als ‘library2.0’. Wat ze hierop antwoordden lees je binnenkort in Bibliotheekblad. Heeft iemand anders suggesties?
Na de middag was het tijd voor wat interactie tijdens de ‘Next generation libraries’ sessie – alweer met input van Stephens en Casey, maar bijzonder pittige en humoristische bijdragen kwamen van Thomas… Het publiek was heel interactief en het geheel leidde tot een bijzonder relevante discussie over hoe de bibliotheek er moet uitzien in de toekomst en wat de competenties zijn van toekomstige bibliothecarissen. Is een diploma noodzakelijk/afdoende of ben je vooral ‘librarian by attitude’. Een doordenkertje…
Na alle lezingen was er nog ruimschoots tijd voor een borrel. Een leuke afsluiter van een boeiende en leerrijke dag.

Internet Librarian 2008 London op Twitter

Ik twitter live vanop Internet Librarian in London! Volg mij op Twitter. Later volgt een uitgebreider verslag.

Low Countries Library Link focust op levenslang leren

De afgelopen drie dagen was ik te gast op het congres ‘Low Countries Library Link’in Dronten, Flevoland. Dat is een gezamenlijk initiatief van o.a. de VOB, het VCOB en het Goethe Institut.
Het centrale thema dit jaar was ‘Learning spaces, working places: the library as a learning centre’.
Het programma was bijzonder goed gevuld en vooral de eerste dag was het – naast de algemene presentaties in de voormiddag – bijzonder moeilijk kiezen uit het rijke menu aan workshops. Persoonlijk was ik bijzonder onder de indruk van de workshop ‘Learning as idea’. Daarin werd dieper ingegaan op het concept van de ‘Idea stores’ in Oost-Londen door lokaal manager Sergio Dogliani. Een enorm bevlogen iemand die de essentie van het bibliotheekwerk met hart en ziel verdedigde. Voor wie nog niet vertrouwd is met ‘idea stores’: dit zijn bibliotheken die op ongeziene wijze focussen op de noden van de lokale – vaak arme en laaggeschoolde – bevolking. Vraaggericht werken in de praktijk, dus. Zij doen dit door o.a. van de bibliotheek een echt centrum voor levenslang leren te maken. In samenwerking met lokale partners bieden zij honderden cursussen aan. Zodra mensen in de bib zijn om een cursus te volgen, maken zij tegelijkertijd ook gebruik van de collectie en andere faciliteiten. Ook de interne visie – empower, engage, enrich – vond ik bijzonder inspirerend. In de praktijk betekent dit: door medewerkers te laten meedenken over het concept raken ze meer betrokken. Misschien een tikkeltje idealistisch, maar wel een mooi streefdoel voor elke bibliotheekmanager.
Op vrijdag stond vooral het thema ‘Hoe maak ik van mijn bibliotheek een leercentrum’ centraal. Onder andere Anneke Manche van het project ‘De werkplaats’ kwam er haar verhaal uit de doeken doen.
Ook dit initiatief vind ik bijzonder boeiend. In Gelderland willen ze van de bibliotheek een lerende organisatie maken door, onder meer, het individuele leren, het teamleren en het leren in netwerk te stimuleren. Volgens Anneke, kan een bibliotheek alleen het leren van het publiek ondersteunen als ze zelf het interne lerend vermogen aanscherpt.
Naast enkele succesfactoren zoals ‘veiligheid scheppen’ en 'ruimte geven voor experimenteren en onderzoek aan medewerkers', noemde ze ook enkele ‘verbeterpunten’ voor het project op. Één daarvan is het borgen van verandering. Al bij al, een inspirerend verhaal dat hopelijk nog een staartje krijgt…
In de namiddag was het dan tijd voor een bezoek aan enkele lokale bezienswaardigheden zoals o.a. de Batavia werf. Een mooie afsluiter voor een boeiende leerdriedaagse. Een pluim voor de organisatoren!

Bloggen is en blijft een beetje zoeken...

Op verzoek van Wouter een stukje waarom ik blog…

Blogs hebben voor verschillende mensen heel uiteenlopende betekennissen: voor de één is een blog een halte op weg naar het guru-dom; voor de andere is het een dagboek waarin hij/zij zijn diepste zieleroerselen met de wereld deelt. Voor mij heeft een blog meerdere doelstellingen. Ten eerste vind ik het een tweewegs medium om mijn ervaringen en reizen uit te wisselen met mensen - vrienden, familie en collega’s - die zich niet meteen binnen mijn geografische scope bevinden. Ten tweede, draagt een blog voor mij ook in aanzienlijke mate bij aan mijn (professionele) zichtbaarheid in het virtuele kluwen. Geen enkele blogger kan immers ontkennen dat hij/zij niet een beetje exhibitionistisch is, toch? En natuurlijk streelt het mijn ijdelheid als een blogpost door menigeen ook gelezen en gesmaakt wordt…

Of er ook nadelen zijn aan het bloggen? Ik denk het niet. Al geef ik wel toe dat het soms wel wat moeite kost om – na een loodzware dag – de blogpen te scherpen voor een stukje.

De toekomst ziet er hoopvol uit voor mijn blog. Binnenkort verhuis ik het geheel naar een eigen domeinnaam – hierover binnenkort meer – en misschien ga ik ook iets vaker bloggen in het Engels. Dit vooral omdat mijn vriendenkring steeds internationaler wordt.

Ten slotte, blijft bloggen voor mij ook een ‘eeuwige’ zoektocht naar het vinden van ‘my own voice’ en een rode draad doorheen mijn blogposts. Een beetje zoals het leven zelf, dus.

Een nieuwe uitdaging voor de toekomst

Vandaag is volgend bericht verschenen op de website van 'Intellectueel Kapitaal':

"Op 1 september is Karolien Selhorst toegetreden tot de redactie van het kenniseconomisch tijdschrift Intellectueel Kapitaal (IK). Karolien is als beleidsmedewerkster digitale bibliotheek en kennismanagement verbonden aan de openbare bibliotheek van Vlissingen. Daarnaast schrijft ze op freelance-basis voor verschillende tijdschriften, waaronder Bibliotheekblad. En ze ontwikkelt en geeft workshops en presentaties ‘kennismanagement’, ‘verandermanagement voor bibliotheken’ en ‘wiki’s’ voor adviesbureau Maarifa, voor de bibliotheek van de Vlerick Management School en voor het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken. Ook voor Essentials, de uitgever van IK, zal zij workshops en masterclasses voor informatieprofessionals ontwikkelen en geven.

Karolien Selhorst is sinds 1999 licentiaat vertaler Engels-Spaans en studeerde in 2007 af aan de Universiteit Antwerpen in de Informatie-en Bibliotheekwetenschappen."

Alweer een nieuwe uitdaging voor een toekomst die er steeds spannender uitziet!

Laatste dag IFLA...

Heel wat minder volk vandaag op de alweer laatste dag van het IFLA-congres. De paneldiscussie met als thema ‘social computing tools and knowledge sharing’ - georganiseerd door de IFLA ‘knowledge management’-sectie kon echter op heel wat belangstelling rekenen.

De sessie werd ingeleid door enkele korte presentaties van, onder meer, David Gurteen, consultant kennismanagement en bezieler van de wereldwijd verspreide Gurteen Knowledge Community. Hij schetste heel kort de geschiedenis van ‘kennismanagement 1.0’ en de komst van ‘kennismanagement 2.0’ ofwel ‘social knowledge management’. Vervolgens wist hij het publiek te boeien door te vertellen over zijn eigen ervaringen met social tools. De tweede spreekster Moira Fraser – werkzaam in het informatie-en kenniscentrum van het Nieuw-Zeelandse parlement – focuste op het gebruik van social tools door parlementen en regeringen wereldwijd. Vooral blogs – een middel om ook de jongere generatie te bereiken – scoren heel goed bij politici.

Nog een interessante bijdrage kwam van Mary Lee Kennedy, verbonden aan de bibliotheek van de befaamde Harvard Business School. Zij legde de klemtoon op hoe academici social tools gebruiken om in contact te komen met collega-wetenschappers. De discussie werd afgerond met een handvol bruikbare tips voor bibliotheken die met web 2.0 aan de slag willen. Zo is het belangrijk dat je als bibliotheek eerst een online gemeenschap in het leven roept – bijvoorbeeld door middel van een aanwezigheid op Facebook – die de nodige kritische massa levert voor je bibliotheekblog of wiki. Over één ding waren alle sprekers en deelnemers uit het publiek het eens: het is belangrijk dat je experimenteert en speelt met de vele tools die op het web voorhanden zijn.

Conclusie: voor bibliotheekmensen die niet bang zijn om verder te kijken dan de muren van hun bibliotheek is het IFLA-congres een bijzonder boeiende leerervaring en sociaal gebeuren. Een echte aanrader dus!

Kennismanagement draagt bij tot de wereldvrede: dag 4 op IFLA

Ook op een congres zoals dat van IFLA mag een thema als web 2.0 uiteraard niet ontbreken. De eerste bijeenkomst van de ‘Libraries and web 2.0’- discussiegroep wilde vooral het publiek bewust maken van de noodzaak van het vrij verspreiden van metadata. Zo is het belangrijk dat niet alleen bibliotheken, maar ook organisaties zoals OCLC – vertegenwoordigd op de sessie door vicepresidente Karen Calhoun van de Worldcat and Metadata Services - hun bibliografische gegevens vrij ter beschikking stellen willen zij tegemoet komen aan de noden van hun gebruikers en overleven in de web 2.0-wereld. Panellid Stephen Abraham (SirsiDynix) voegde daaraan toe dat niet alleen de kosten voor het delen van metadata moeten worden geminimaliseerd, maar dat alle barrières – waaronder ook intellectuele – moeten worden opgeheven. Heel wat voer voor discussie dus.

Een tweede sessie – met als thema‘Towards understanding in the multicultural world’ - werd georganiseerd door de ‘knowledge management’- sectie binnen IFLA. Donna Scheeder – hoofd van de ‘Law Library Services’ binnen de Library of Congress – beet de spits af door te wijzen op het feit dat kennismanagement kan bijdragen tot het dichten van de kloof tussen verschillende landen en culturen en dus een bijdrage kan leveren aan meer wereldvrede. Vervolgens was het de beurt aan diverse sprekers van, onder meer, de Harvard Business School en van de United Nations Organisation om hun best practices inzake kennismanagement te delen met het publiek. Over één ding waren ze het allemaal eens: samenwerking is meer dan ooit noodzakelijk.

Omdat ook de inwendige mens moet gevoed worden, had Marian Koren van de VOB een etentje georganiseerd voor alle Nederlandstalige deelnemers aan het IFLA-gebeuren. Een mooie afsluiter voor alweer een vermoeide congresdag.

Dit verslag is ook te lezen op de website van Intellectueel Kapitaal

De wow-factor van bibliotheken op IFLA

Ook vandaag was het weer moeilijk kiezen uit het overvolle IFLA-programma. De sessie ‘Managing libraries in a changing environment’ kon op bijzonder veel belangstelling rekenen. En terecht. Een bijzonder inspirerende bijdrage kwam van de spreker van de universiteit van Glasgow. Hij had het over de uitdagingen die gepaard gaan met het meten van de kwaliteit van de dienstverlening in openbare bibliotheken. Zijn conclusie was dat nog steeds te veel gefocust wordt op het gebruik van statistieken of kwantitatieve data. Als alternatief stelde hij een reeks kwalitatieve meettechnieken voor die, bijvoorbeeld, de’ social value’ van de bibliotheek in kaart brengen.

In de namiddag stond het thema ‘Library design’ op het menu. Jammer genoeg hadden twee van de vier sprekers verstek gegeven, maar dit deed allerminst afbreuk aan de kwaliteit van het geheel. In beeld kwamen visueel sterke presentaties van, onder meer, een Canadees architectenduo en een afgevaardigde van de openbare bibliotheken in Toronto. Beiden hadden ook een reeks bruikbare tips voor het publiek. Zo moet je als bibliotheek bij het bouwen of renoveren heel veel aandacht hebben voor de lokale gemeenschap. Ook steun van politici en inspraak van gebruikers zijn essentiële succesfactoren. Ten slotte, werd op ludieke wijze ingegaan op welke factoren bijdragen tot het ‘wow-gevoel’ dat een gebouw oproept.

De dag werd op een swingende manier afgerond een met een bruisende cocktailparty en ‘fun night’.

Mijn dagelijkse verslagen zijn ook te lezen op de website van Intellectueel Kapitaal.

IFLA-congres dag 2

Nu alle officiële ceremonies achter de rug waren, kon vandaag het echte congres van start gaan. Op het programma vandaag stond, onder andere, de ‘Global literacy and reading fair’. In het kader van de ‘Literacy Decade’ van de United Nations (2003-2012) kwamen diverse bibliotheken van over de hele wereld hun leesbevorderingsinitiatieven voorstellen. Één van de sprekers was Marian Koren van de Nederlandse VOB. Zij zoomde in op het succes van de ‘Nederland Leest’ -campagne. Een ander inspirerend verhaal kwam uit het Canadese bibliotheekwezen waar men niet alleen focust op de leesvaardigheiden van kinderen en jongeren, maar ook op die van volwassenen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat een groot deel van de Canadezen een erbarmelijk niveau van begrijpend lezen heeft.

Ook na de middag was het moeilijk kiezen uit het goed gevulde programma. De sessie ‘Libraries as public spaces’ focuste op de ontwikkeling van bibliotheken als publieke plaatsen. Onderzoek van deze materie heeft vaak verstrekkende gevolgen voor de inrichting van hedendaagse bibliotheken.

Wie tussendoor even niet wist wat te doen kon terecht in de ruimte exhibitieruimte die bevolkt wordt door tientallen exposanten.

De dag werd afgesloten met de vertoning van‘The Hollywood Librarian’. Maakster Ann Seidl – die ook Nederland bezocht in het voorjaar - kwam de documentaire over bibliothecarissen in de film live toelichten.

Mijn dagelijkse verslagen zijn ook te lezen op de website van Intellectueel Kapitaal.

Officiële opening van het IFLA-congres in Quebec

Honderden bibliothecarissen van overal ter wereld waren vandaag verenigd in Quebec op de officiële openingsceremonie van de 74^e editie van het IFLA-congres dat dit jaar als thema ‘Libraries without borders: navigating towards global understanding’ heeft. Om het geheel kracht bij te zetten waren heel wat notabelen vertegenwoordigd, waaronder IFLA-presidente Claudia Lux en de ‘Governor General’ van Canada Michaëlle Jean.

Beide vrouwen focusten in hun toespraak heel sterk op de humanitaire missie van bibliotheken en de rol die zij vervullen als ‘gatekeepers’ van kennis en informatie.

De reeks toespraken werd doorspekt met optredens van diverse lokale artiesten die elk op hun manier verwezen naar het 400-jarig bestaan van de stad Quebec, dat dit weekend uitgebreid gevierd werd.

In het tweede gedeelte van de ceremonie mocht de Université Laval de honneurs waarnemen. Zij grepen deze gelegenheid aan om een eredoctoraat uit te reiken aan Ismaël Serageldin, de directeur van de bibliotheek van Alexandrië. Vooral zijn levenslange strijd tegen analfabetisme, xenofobie en fundamentalisme werd uitgebreid gelauwerd.

De feestvreugde van vandaag werd enigszins getemperd door het feit dat heel wat IFLA-vertegenwoordigers en sprekers problemen hadden met de aanvraag van hun visum. Maar liefst vijftien onder hen slaagden er tot nu toe niet in om Canada binnen te geraken.

De eerste officiële dag van het congres werd feestelijk afgesloten met een bruisende ‘culturele show’.

Mijn dagelijkse verslagen vanuit Quebec zijn ook te lezen op de website van 'Intellectueel Kapitaal'.

Honderden bibliothecarissen van overal ter wereld waren vandaag verenigd in Quebec op de officiële openingsceremonie van de 74^e editie van het IFLA-congres dat dit jaar als thema ‘Libraries without borders: navigating towards global understanding’ heeft. Om het geheel kracht bij te zetten waren heel wat notabelen vertegenwoordigd, waaronder IFLA-presidente Claudia Lux en de ‘Governor General’ van Canada Michaëlle Jean.

Beide vrouwen focusten in hun toespraak heel sterk op de humanitaire missie van bibliotheken en de rol die zij vervullen als ‘gatekeepers’ van kennis en informatie.

De reeks toespraken werd doorspekt met optredens van diverse lokale artiesten die elk op hun manier verwezen naar het 400-jarig bestaan van de stad Quebec, dat dit weekend uitgebreid gevierd werd.

In het tweede gedeelte van de ceremonie mocht de Université Laval de honneurs waarnemen. Zij grepen deze gelegenheid aan om een eredoctoraat uit te reiken aan Ismaël Serageldin, de directeur van de bibliotheek van Alexandrië. Vooral zijn levenslange strijd tegen analfabetisme, xenofobie en fundamentalisme werd uitgebreid gelauwerd.

De feestvreugde van vandaag werd enigszins getemperd door het feit dat heel wat IFLA-vertegenwoordigers en sprekers problemen hadden met de aanvraag van hun visum. Maar liefst vijftien onder hen slaagden er tot nu toe niet in om Canada binnen te geraken.

De eerste officiële dag van het congres werd feestelijk afgesloten met een bruisende ‘culturele show’.

Mijn dagelijkse verslagen zijn ook te lezen op de website van het tijdschrift 'Intellectueel Kapitaal'.

Op naar IFLA in Quebec

Het is alweer een hele poos geleden dat ik nog iets op deze blog heb geschreven. De reden is een klassieker: druk, druk, druk. Bovendien was het tijd om me over de toekomst van deze blog te bezinnen. Hierover volgt binnenkort meer nieuws!

Ondanks alle drukte ben ik er toch in geslaagd een weekje vakantie te nemen in Engeland. Héérlijk, maar o zo vlug voorbij.

Lang blijf ik echter niet in het land... Donderdag vertrek ik naar het IFLA-congres in Quebec! Heel wat spannende dingen staan op het programma: het congres zelf natuurlijk, enkele workshops van de IFLA Knowledge management-division, een etentje met de Nederlandstalige deelnemers en met Ann Seidl en uiteraard een ruime dosis sightseeing!

Om het verre thuisland op de hoogte te houden van wat er zoal reilt en zeilt op het IFLA-congres zal ik tijdens mijn verblijf af en toe een berichtje schrijven. Of misschien blog ik wel live (als er wifi in de zaal is natuurlijk). Een reden te meer dus om af en toe weer eens deze weblog te bezoeken. Al - dat geef ik grif toe - was daar de afgelopen maand weinig reden toe.

VOB viert 100 jaar bestaan

Gisteren was ik aanwezig op de viering van het 100-jarig bestaan van de Nederlandse VOB in de OBA. De hele dag stond in het teken van organisatievernieuwing en verandering. Enkele impressies...
De dag werd plechtig ingeluid door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien der Nederlanden. In haar toespraak legde de prinses vooral de nadruk op het feit dat de openbare bibliotheek er is voor de mensen. Voor haar de belangrijkste reden om het erevoorzitterschap van de VOB op zich te nemen.

Menig intermezzo die kwam van illustionist en magiër George Parker. Door middel van allerlei mindgames legde hij het denkvermogen van het publiek menige malen in de luren. Zijn belangrijkste boodschap was dat een idee niets meer is dan een herinnering aan de toekomst. Bovendien moeten we dringend het verleden achter ons laten en de toekomst beginnen repeteren! Doordenkertjes...

De spreker van de dag voor mij was Matthieu Weggeman. Weggeman is als consultant en hoogleraar bezig met organisatieverandering en kennismanagement, twee van mijn stokpaardjes. Als geen ander slaagt Weggeman erin deze materie op een ludieke en wel erg grappig manier aan de man/vrouw te brengen. Vooral zijn visie op de levenscyclus van de kenniswerker vond ik bijzonder to the point. Het is wel angstaanjagend hoe de hedendaagse kenniswerker geconfronteerd wordt met 'mentale moeheid'. Gelukkig zijn er volgens Weggeman allerlei manieren (o.a. het T-profiel: je als kenniswerker specialiseren in een bepaalde materie) om aan dit onheil te ontsnappen.

Na de lunch werd het publiek vergast op een debat met Eric Visser (Uitgeverij De Geus), Dirk Houtgraaf (Naturalis), Pieter-Matthijs Gijsbers (Bijbels Openluchtmuseum) en Michel Schaeffer (bol.com). De centrale vraag was hoe zij in hun eigen organisaties omgaan met innovatie en verandering.

Ook kon het publiek twee maal genieten van een intermezzo van Vlaams schrijver en dichter Bart Moeyaert. Tijdens het voorlezen van zijn gedichten en een stukje uit zijn scheppingsverhaal kon je letterlijk de stilte snijden.

City Librarian Deborah Jacobs van de Seattle Public Library (SPL) sprak over de impact die de bouw van een reeks nieuwe bibliotheken in Seattle had. Vooral de nieuwe centrale bibliotheek heeft de stad geen windeieren gelegd.
Opvallend is dat de virtuele bibliotheek meer aan belang wint dan de fysieke.

De dag werd afgesloten door een optreden van de voor mij illustere onbekende groep Lange Frans & Baas B. Een dubbele cultuurshock voor een Vlaming als ik :-)

Dag 2: Media4You conference: vervolg...

De derde spreker in de workshop was Charles Noordam, directeur Bibliotheek Den Haag. Hij had het over de opening van Wijkmedia Ateliers in Den Haag. Dit zijn locaties waar mensen zelf leren filmpjes maken, monteren enz.

Het gaat in dit initiatief vooral om het bewerkstelligen van sociale cohesie, dat mensen elkaar leren kennen. De ateliers komen vooral in bibliotheken (of ook welzijnsorganisaties), maar ze moeten ook zelfstandig kunnen functioneren. Er moet ook info teruggegeven worden aan de wijken. De gemaakte produkten zullen worden getoond aan het publiek.

De winst voor deelnemers is dat ze bepaalde vaardigheden aanleren en ze leren trots te zijn op wat ze maken. Voor bibliotheken is het een kans om te bewijzen dat ze mee zijn met hedendaagse evoluties. Het geeft ook een zinvolle aanvulling aan de mediawijsheid-taak van biblitheken. Het eerste atelier wordt volgende week geopend. Mooi initiatief, als je het mij vraagt!

Dag 2: Media4You conference: vervolg

De tweede bijdrage in de workshop voor bibliotheken & mediawijsheid kwam van professor Frank Huysmans, die we allemaal kennen van het rapport ‘De openbare bibliotheek: tien jaar van nu’ (SCP). Na de vertoning van het filmpje over het rapport (gemaakt door DOK), werd gevraagd hoe de situatie is na het verschijnen van het rapport.

Huysmans gaf aan vrij pessimistisch te zijn. Veel aandacht zal weer gaan naar vormelijke vernieuwing en het zal waarschijnlijk te lang duren voor de inhoudelijke vernieuwing er zal komen!

Media-educatie is voor de bibliotheek een goede kans om valide te blijven. De kansen zijn goed maar het zal niet vanzelf gaan. De zichtbaarheid van de bib in het digitale domein kan veel beter. Het is niet voldoende om een website te hebben. Mensen gaan nu eenmaal voor hun vragen naar het internet en daar moet je als bib zijn! Huysmans geeft ook aan dat er veel mensen in de bibliotheek bijna op pensioen gaan. Dat is eenkans voor het aantrekken van nieuw bloed in bibliotheken. Jammer genoeg zijn er te weinig studenten bibliotheek voorhanden die die rol kunnen opnemen.

Derde spreker is Charles Noordam, directeur Bibliotheek Den Haag, Wijkmedia Ateliers Den Haag.

Dag 2: Media4You conference

Vandaag ben ik aanwezig op de tweede dag van het Media4you congres, georganiseerd door o.a. Miramedia en de VOB. Ik breng live verslag uit vanuit de workshop 'media literacy, the new library function for the neighbourhood'.

Norma Verheijen, VOB, is de eerste spreker met een presentatie: 'The library as local window for media literacy'. De hoofdlijnen van haar betoog...

Een burger moet steeds meer mediavaardig zijn (bvb het invullen van je belastingformulier). De overheid probeert ons zelfstandiger te maken. De rol van bibliotheken: wij moeten vooral rekening houden met het veranderende mediagebruik (vooral het producerende gedrag van burgers).

Norma heeft het vooral over de plannen voor het landelijk centrum mediawijsheid. Dat komt er, maar het zal geen gebouw zijn, maar wel een netwerkorganisatie: alle organisaties in nederland met rol in mediawijsheid moeten daaraan deelnemen. 3 Programmalijnen zijn belangrijk: samenhang, onderzoek, innovatie.

Programmalijn 1: samenhang: broodnodig. Hoeveel organisaties zijn nu actief in Nederland op dat vlak van mediawijsheid en wat doen zij? Dat viel tegen. Bijna iedereen (80%) richt zich op kinderen en jongeren. (landschap in beeld gebracht via metrokaart met verschillende doelgroepen). Seniorweb en de bibliotheken hebben wel een focus op andere doelgroepen. Het zou handig zijn als we weten van elkaar: wie is waar mee bezig? (mediawijsheidkaart.nl)

Programmalijn 2: innovatie

Ontwikkelen van zinvolle dingen voor verschillende doelgroepen.

Programmalijn 3: onderzoek naar effecten van inspanningen.

Organisatievorm: er komt een landelijk virtueel loket (website wordt ontwikkeld). Er komt een landelijk fysiek loket (‘Beeld en geluid’). De bibliotheek zal fungeren als lokaal loket. Bibliotheken hebben al wegwijsfunctie inzake. De bibliotheek als fysiek loket betekent niet dat we een fysiek hoekje inrichten; we zijn momenteel al een loket op lokaal niveau (of dat voldoende is?). mediawijsheid zal onze zichtbaarheid vergroten.

Het VOB-Advies omtrent het centrum is aangeboden aan de minister en is inmiddels geaccordeerd. Het is vervolgens gepresenteerd aan de verschillende netwerkorganisaties en zij waren ‘positief afwachtend’. Het hele verhaal is vorige week goedgekeurd in de tweede kamer, dus het landelijk expertisecentrum komt er!

Wat gaat er nu concreet gebeuren?

Ouders maken zich meer en meer zorgen om internetgedrag kinderen.

Het expertisecentrum wil de focus op de bezorgde ouders leggen. Het is vreemd dat er veel initaitieven zijn voor kinderen en toch maken die ouders zich bezorgd. Bibliotheken kunnen ouders daarop wijzen. Bibliotheken kunnen ouderraden bijeenbrengen en een expert terzake (kind online, kinderconsument,…) uitnodigen die advies geeft.

Middelen?

Wat zijn de profielen van de verschillende partners en loketten: er gebeurt momenteel vooronderzoek inzake. Er is veel geld nodig! Ook gemeenten kunnen hierin een rol spelen (zoals bvb in Hoogeveen).

Dossier: www.debibliotheken.nl/mediawijsheid

Iemand vraagt hoeveel sturing wij kunnen verwachten? Norma zegt dat de VOB richtlijnen (handreikingen) zal geven, niet sturen.

Games en bibliotheken in Brugge

Op 5 mei was ik op een congres over ‘Games & bibliotheken’ in Brugge (georganiseerd door het Streekgericht Bibliotheekbeleid W-Vlaanderen). De grote sterkte van deze studiedag was dat er een onderzoekscomponent in verweven zat en er was ook ruimtschoots aandacht voor ‘serious games’ en de wetgeving rond gaming en bibliotheken.

De eerste presentatie ging over ‘Games als cultureel fenomeen’ van docent Jan Staes. Hij had het over het verband tussen games en leren. De mini-wereld Azeroth in het spel ‘World of Warcraft’, bijvoorbeeld, vertoont veel gelijkenissen met de 13^e eeuwseWesterse standenmaatschappij. De spelers groeperen zich online in die feodale structuren en verbinden zich ertoe gezamenlijke opdrachten uit te voeren. De leden – en dus ook de spelers – helpen elkaar door dik en dun waardoor hechte sociale netwerken ontstaan. Ook reflecteren de spelers honderuit over wat de beste strategieën zijn om succes te boeken waardoor leren een multidimensionaal proces wordt. Daarnaast maken de spelersgemeenschappen ook gebruik van chatrooms, Skype, enz… en zijn ze dus te vergelijken met verenigingen en clubs. Staes besluit met de stelling dat online gaming zo een schoolvoorbeeld wordt van een virtuele leeromgeving waarin de gebruiker meer is dan een passieve eindgebruiker, maar een 'meester student wordt'. Volgens de grieken, het hoogste ideaal van opvoeden.

Vervolgens werd een onderzoek ‘Jongeren en gaming’ voorgesteld door Stefaan Pleysier (van het Expertisecentrum Maatschappelijke Veiligheid, Katho dept. Ipsoc) dat vooral focuste op de effecten van games. Uitgangspunt van de presentatie was het gewelddebat: games worden vaak negatief voorgesteld in de media (vooral wordt gewezen op de causale link tussen viruteel geweld in games en geweld in de maatschappij), wat leidt tot ‘ludofobie’ (angst voor gewelddadige games). Om echter een causaal verband vast te stellen tussen beide is onderzoek op lange termijn nodig (wat vooralsnog niet gebeurd is). Ook andere negatieve effecten worden vaak aangehaald (zoals verslaving, fysieke en sociale gevolgen), maar er is nog steeds geen volledig zicht op de ernst en omvang. ‘Ludofobie’ of ‘morele paniek’ contrasteert bovendien met de conclusies uit wetenschappelijk onderzoek. Er is dus bijgevolg veel nood aan emancipering, sensibilisering en informatie (misschien is hier een taak weggelegd voor bibliotheken?)

Conclusie van de spreker: games maken deel uit van de mainstream cultuur en hebben een sociale functie. Hierbij haalde hij de term ‘netwerkgeneratie’ aan (zowel fysieke, virtuele als hybride identiteiten) en ‘light communities’ die een antwoord vormen op tanend sociaal kapitaal. Uiteraard zijn games ook niet zonder gevaar… (Rapport op VIWTA-website).

Voor de lunch werd een uitgebreid en helder overzicht van het aanbod gameconsoles en games gegeven door journalist Roel Damiaans, verbonden aan Chief Magazine. Ook konden verschillende games uitgeprobeerd worden.

Na de lunch kwam Liesbeth Mantel (van de bibliotheek TUDelft en medeorganisator Ugame-Ulearn project met DOK) aan bod. Zij toonde in haar presentatie een mooi overzicht van ‘best practices’ van bibliotheken met gaming. Onder andere de bibliotheken van Rotterdam (vooral Rita Niland), Almere, Heerlen en Midden-Brabant experimenteren volop met het organiseren van allerlei gamegerelateerde iniatieven. Volgens Liesbeth is het belangrijk dat je eerst games uitprobeert voordat je er een mening over hebt. Als bibliotheek hoef je uiteraard ook niet alles zelf te doen. Je kan ook samenwerken met studenten en gebruikers om games op het bibliotheekmenu te zetten.

Nadien gaf Stefaan Froyman van Streekgericht Bibliotheekbeleid West-Vlaanderen een kort overzicht van de wetgeving rond games. Onder andere verwees hij naar NICAM en PEGI (ratings) en organisaties zoals BEA. Voor de toekomst ziet Froyman een mogelijke taak voor bibliotheken, nl. het vervullen van de rol van de overheid bij het verantwoord leren omgaan met games via het uitlenen van games of faciliteren van zowel ruimte als activiteiten voor gaming. Ook past dit alles binnen het kader van ‘Mediawijsheid’ of het leren omgaan met nieuwe media (advies van de Raad van Cultuur uit Nederland). Daarnaast wijst hij op de nood aan samenwerking tussen bibliotheken en de sector via een afsprakenmodel. Misschien ligt hier een taak voor VVBAD en VCOB?

Ten slotte, waren er drie alternerende sessies. Alexander Stierman (Kenta) gaf een korte introductie tot virtuele werelden zoals onder andere, Second Life. Vero Vandenabeele van de Leuven Engineering School gaf op haar beurt een uitgebreid overzicht van ‘serious games’ en noemde ook enkele voorbeelden. Vooral haar (voorlopige) classificatie van ‘serious games’ vond ik bijzonder relevant. Zo onderscheidt Vandenabeele zeven types serious games, nl. educatieve en onderwijzende spellen, overheid en beleidsspellen, politieke of sociale spellen, gezondheid en welzijnsspellen, business and managementspellen, militaire spellen en ten slotte, een deel van de commerciële spellen.

Eva Simon, ten slotte, leidde een debat rond games en bibliotheken in goede banen.

Verandering in de bibliotheek: meer dan ooit relevant

Vorige week was ik uitgenodigd door de Vlerick Management School om twee lezingen te geven op een bijeenkomst van EBSLG (European Business Schools Librarians' Group). Het thema van de bijeenkomst was 'Business schools' libraries in a hyperlinked world: changing the library, changing its services'.

Mijn eerste presentatie had de toepasselijke titel 'Change and change management in libraries' gegeven. Als ik het over verandering heb, dan bedoel ik natuurlijk web 2.0 en de bibliotheekvariant 'library 2.0'. Als bibliotheek is het al een hele uitdaging om mee te zijn met deze nieuwe evoluties, laat staan dat je die verandering ook nog moet introduceren en structureel moet inbedden in je eigen organisatie. Dan krijg je ongetwijfeld te maken met, onder meer, weerstand van collega's en allerlei praktische hindernissen (welke tijdsspanne voor verandering voorzie ik?, hoe evalueer ik het veranderingsproject? enz.). Om tegemoet te komen aan die vragen, heb ik enige tijd geleden een 'draaiboek voor verandermanagement voor bibliotheken' ontwikkeld. Omdat bibliotheken meer dan ooit gedwongen worden om over 'verandering in de bibliotheek' na te denken is dit draaiboek - meer een handleiding - dus meer dan ooit actueel. Om de toehoorders van het congres vertrouwd te maken met veranderingsmanagement had ik dus enkele stappen van het veranderingsproces op een rij gezet en voorzien van enkele handige tips.Heel binnenkort zal ik trouwens ook een workshop geven over 'verandermanagement voor bibliotheken' (dit even terzijde) hier in Vlaanderen.

Mijn tweede presentatie op het congres focuste op de strategische peilers voor de toekomst van onze 'digitale bibliotheek' in Vlissingen (onder meer wil onze bibliotheek vraaggestuurd werken, de nieuwsgierigheid en kennis delen bevorderen en informatievaardigheden aanleren). Het wordt nog een hele klus om aan al deze uitdagingen vorm te geven, maar de noodzaak om deze richting uit te gaan wordt meer en meer als urgent ervaren in bibliotheekkringen. Neem maar eens een kijkje in het rapport 'De openbare bibliotheek - tien jaar van nu' van het SCP. Ik ben heel blij met dit toenemende urgentiebesef, op voorwaarde natuurlijk dat het niet bij 'ervaren' blijft en er ook daadwerkelijk vorm wordt gegeven aan vernieuwing.

Beide presentaties zijn te bekijken op Slideshare.

23 Dingen in Bibliotheek Vlissingen

Deze week is onze bibliotheek van start gegaan met '23Dingen' (naar '23Things' van Helene Blowers). Na de kick off-bijeenkomst - gegeven door 23Dingen-bezieler Rob Coers - ging iedereen meteen enthousiast van start met de eerste opdracht, nl. het maken van een blog. Als 23Dingen-coach was ik dus de bevoorrechte eerste getuige van verbluffende staaltjes van creativiteit. Wie durft nu nog beweren dat bibliotheekmensen grijze mussen zijn? De reden waarom onze bibliotheek gestart is met 23Dingen ligt voor de hand. Als 'lerende bibliotheek' willen wij in de eerste plaats het levenslang leren in de bibliotheek - een voorwaarde voor het bevorderen van innovatie en nieuwe kenniscreatie - vorm geven. Daarnaast willen wij onze bibliotheek meer en meer profileren op plaatsen waar onze gebruikers (én niet-gebruikers) zijn en dat is - ondermeer - het internet. Een essentiële voorwaarde daarvoor is dat onze eigen medewerkers web 2.0 goed in de vingers hebben. 23Dingen is een ideale manier om deze doelstelling gestalte te geven. Op een speelse manier kunnen de deelnemers de vele web2.0-toepassingen ontdekken én daarnaast kunnen zij volop experimenteren met de tooltjes. Een goede manier om ervoor te zorgen dat de opgedane kennis niet meteen in de lade verdwijnt, maar ook op een doorgedreven manier beklijft.